Analizy, wnioski!

W dniach od 11 grudnia 2015 roku do 11 stycznia 2016 roku przeprowadziliśmy ankietę ewaluacyjną mającą na celu badanie poziomu satysfakcji z realizacji pierwszych etapów Pszczyńskiego Budżetu Obywatelskiego 2016. Trudno wyobrazić sobie pełny proces budowania narzędzi demokracji bezpośredniej bez stałego przyglądania się mechanizmom. Chcielibyśmy, by Pszczyński Budżet Obywatelski stale się rozwijał i zmieniał zgodnie z Państwa wolą. W trakcie badania otrzymaliśmy 140 ankiet, z czego 22 zostały wypełnione na tradycyjnym, papierowym arkuszu. Reszta uczestników badania skorzystała z formularza online. Poniżej prezentujemy Państwu analizę wyników ankiety.

Skąd informacje?

Najbardziej efektywnym narzędziem informującym o budżecie obywatelskim była strona samego budżetu obywatelskiego oraz urzędu miasta. Oprócz tego skuteczne były działania promocyjne na portalach społecznościowych, a także często wskazywano inne źródła, niewymienione w narzędziu badawczym. Mało skuteczne okazały się spoty reklamowe – sugeruje się zmianę formuły albo wzbogacenie spotów o treści merytoryczne, które stanowiłyby wartość dodatnią wspomnianych filmów poza funkcję promocyjną.

Opinia

Opinia o budżecie obywatelskim 2016 jest neutralna z lekkim wskazaniem na negatywną. Nieco większy odsetek osób (różnica 6%) było jednoznacznie niezadowolonych z tegorocznej edycji niż jednoznacznie zadowolonych. Prawie jedna piąta badanych zachowała stosunek neutralny do tegorocznej edycji.

Promocja

Opinia o prowadzonych działaniach promocyjno-informacyjnych jest nieznacznie bardziej pozytywna niż opinia o samym budżecie w 2016 roku. Można stwierdzić, że działania te zostały ocenione przez badanych jako neutralne – podobna ilość osób była z nich jednoznacznie zadowolona, jak i jednoznacznie niezadowolona.

Podział

Podział na zadania o charakterze ogólnogminnym i lokalnym jest przez mieszkańców pozytywnie oceniany. Jedna czwarta osób udzielających odpowiedzi w badaniu wyraziła się o wspomnianym podziale negatywnie, przy niemal dwóch trzecich badanych, którzy wyrażali opinię pozytywną. Rozwiązanie to powinno być zdaniem mieszkańców kontynuowane, przy uwzględnieniu oczywiście postulatów, które pojawiają się na rzecz jego poprawienia.

Co ciekawe, opinia na temat podziału środków w Pszczyńskim Budżecie Obywatelskim była mniej optymistyczna niż na temat systemu podziału zadań na ogólnogminne i lokalne. Pozytywnie o wspomnianym algorytmie wypowiedziała się połowa badanych, przy negatywnej opinii prawie jednej trzeciej mieszkańców. Co warto zaznaczyć – jedna piąta udzielających odpowiedzi miała trudności w określeniu czy taki sposób podziału środków jest pozytywny lub negatywny. Może to oznaczać potrzebę przystępniejszego przedstawienia informacji na temat algorytmu uczestnikom budżetu obywatelskiego.

Rady Sąsiedzkie

Rady Sąsiedzkie – spotkania z mieszkańcami – w celu projektowania i redagowania zasad oraz regulaminu Budżetu Obywatelskiego oceniane są raczej pozytywnie, aczkolwiek niemal połowa udzielających odpowiedzi ocenia te działania negatywnie lub nie ma na ten temat opinii. Jedna czwarta ogółu badanych nie ma na ten temat żadnego zdania lub nie udzieliło w ogóle odpowiedzi. Sugerować to może brak wiedzy lub brak uczestnictwa w tych spotkaniach. Dobrą praktyką w budowaniu budżetów partycypacyjnych jest szerokie konsultowanie mechanizmu budżetu obywatelskiego, dlatego warto utrzymać tę praktykę, może zwiększając częstotliwość spotkań lub wzmacniając ich promocję, lub, co wskazywali niektórzy z badanych, należałoby wykorzystać już istniejące struktury (rady sołeckie).

Czas realizacji

Ponad połowa badanych uważa, że okres przeznaczony przeprowadzenie  Budżetu Obywatelskiego (przygotowanie, zgłaszanie wniosków, weryfikacja oraz głosowanie) to okres wystarczający. Prawie jedna trzecia badanych twierdzi, że okres ten jest zbyt krótki. Można zastanowić się w kolejnych edycjach nad szybszym informowaniem na temat harmonogramu Budżetu Obywatelskiego lub delikatnie go wydłużyć – szczególnie, że zaledwie trzy osoby uznały, że okres ten jest zbyt długi.

Głosowanie

Głosowanie przez Internet jest oceniane przez badanych pozytywnie – niemal 2/3 udzielających odpowiedzi ocenia ten element dobrze. Głosy negatywne to 27% badanych. Należy wziąć pod uwagę postulaty, które pojawiały się w komentarzach, które wskazują najczęściej pojawiające się problemy związane z głosowaniem elektronicznym.

Tradycyjny sposób głosowania wiązał się z mniejszymi kontrowersjami niż elektroniczny – dwie trzecie badanych wypowiedziało się o nim w sposób pozytywny. Negatywną opinię zaprezentowało niecałe 10% odbiorców. Znamienne jest to, że jedna czwarta ogółu badanych nie potrafiła ustosunkować się do pytania – prawdopodobnie były to osoby, które głosowały drogą elektroniczną i/lub nie miały styczności z tą metodą głosowania bezpośrednio lub pośrednio.

Lokalny patriotyzm

O wyborze przez mieszkańców zadań w Pszczyńskim Budżecie Obywatelskim w 2016 roku wyraźnie decydował lokalny patriotyzm – wybierane były przede wszystkim projekty, które realizowane były w najbliższym sąsiedztwie badanych. Jakkolwiek jest to naturalne, warto próbować zmieniać taki stan rzeczy w celu angażowania społeczności w realizowanie projektów rzeczywiście istotnych z perspektywy miasta, dzielnicy. Istotna wydaje się tutaj wzmacnianie funkcji edukacyjnej realizowanej wraz z procesem budżetu partycypacyjnego. Warto zapoznać się z dobrymi praktykami w tym zakresie z innych miejscowości (Warszawa, Dąbrowa Górnicza itp.).

Informacja

Informacje o projektach były według badanych dostępne. Zaledwie co 8 badany twierdził, że jest inaczej. Z drugiej strony co piąty pytany nie ustosunkował się do tego pytania – może to wynikać z faktu, że połowa badanych przy wyborze zadań do realizacji w budżecie obywatelskim kierowało się przede wszystkim lokalnym patriotyzmem, przez co interesowanie się pozostałymi zadaniami i ich opisami nie było dla nich priorytetowe.

Ocena pracy koordynatora

Osoba koordynatora do spraw Pszczyńskiego Budżetu Obywatelskiego w 2016 roku budziła mieszane uczucia. Jedna trzecia badanych wypowiedziała się o jego działaniach zdecydowanie negatywnie, a prawie poło określiła decyzję o jego powołaniu jako negatywną. Z drugiej strony co piąty badany postrzega koordynatora i jego powołanie pozytywnie, a co trzeci pytany nie ustosunkował się do tej kwestii. Ogólna tendencja oceny powołania koordynatora jest raczej negatywna.

Ocena pracy koordynatora do spraw Pszczyńskiego Budżetu Obywatelskiego jest niemal lustrzana do oceny faktu jego powołania.  

Konsultacja merytoryczna: Łukasz Dziuba (specjalista ds. analiz i badań społecznych Regionalnego Ośrodka Kultury w Katowicach)